GEMSOK-UPINGTON: Die Minister van Sport, Kuns en Kultuur, mnr. Gayton McKenzie, het verlede week ‘n spesiale viering - ter ere van Ouma Katrina Essau by die Upington Inn gelei.
Ouma Katrina word wyd erken as ‘n Lewende Menslike Skat en ‘n geëerde figuur in die bewaring van die N|uu-taal en Khoi-San kulturele erfenis.
Die N|uu-taal, wat deur die Verenigde Nasies as krities bedreig geklassifiseer is, is in 1973 amptelik as uitgesterf verklaar na die sistematiese marginalisering van inheemse tale onder apartheid en die afgedwonge oorheersing van Afrikaans in die openbare en ekonomiese lewe.
Ouma Katrina staan onder die laaste vlot sprekers wat ‘n belangrike rol gespeel het in die herlewing van hierdie antieke San-taal.
Sy het die dringende behoefte om haar moe-dertaal te bewaar, erken en haarself toegewy aan die onderrig van N|uu aan beide kinders en volwassenes in haar gemeenskap.
Haar onwrikbare toewyding het ook beduidend bygedra tot die ontwikkeling van ‘n veeltalige N|uu-woordeboek, wat deur die nasionale departement befonds word.
Minister van Sport, Kuns en Kultuur, Gayton McKenzie, het ‘n beroep gedoen op lewende legendes om tasbare voordele uit hul bydraes te ontvang.
McKenzie het die noodsaaklikheid beklemtoon dat gemeenskappe eienaarskap van hul erfenis moet behou.
Esau het oor die jare daarna gestreef om die byna uitgestorwe San-taal te bewaar deur sommige Upington-kinders die N!UU-taal te leer.
Sy is ‘n ontvanger van die Orde van Kremetart in silwer vir haar werk om die bedreigde taal te bewaar.
“Ons kan nie bloot van ons ouderlinge neem sonder om iets terug te gee nie,” sê Minister McKenzie. “Ouma Katrina is die laaste lewende N!UU-spreker, maar sy besit nie die regte op haar lewenswerk nie. Sy huur haar huis en het min om te wys vir die bewaring van hierdie onskatbare kennis. Terwyl ons haar prys, moet ons ook haar lewensomstandighede verbeter.”
Die N!UU-taal, wat deur UNESCO as kritiek bedreig erken word, verteenwoordig een van Suid-Afrika se kwesbaarste kulturele skatte.
Die Minister se kommentaar dui op groeiende kommer oor die vergoeding en erkenning van inheemse kennishouers.
Hierdie spesiale geleentheid is gehou in vennootskap met die Noord-Kaapse Provinsiale Departement van Sport, Kuns en Kultuur, die Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad (PanSALB), en die ZF Mgcawu Distriksmunisipaliteit.
