GEMSBOK-UPINGTON: Die Noord-Kaapse departement van gesondheid se groeiende agterstand op chirurgie, wat tans op 6 518 gevalle staan, steek tans dwars in die krop van rolspelers en pasiënte.
Tydens ‘n onlangse provinsiale wetgewersessie het Maruping Lekwene, LUR vir Gesondheid, die huidige uiteensetting van die agterstand onthul:
Ortopedie: 1 200. Onkologiese Chirurgie: 200
Neurochirurgie: 190. Algemene Chirurgie: 425
Urologie: 465. Oor, neus en keel: 975
Oftalmologie: 2 694 (insluitend 2 060 katarakgevalle)
Die agterstand het die afgelope twee jaar aansienlike skommelinge beleef.
In Mei 2023 het die waglys op 4 000 gevalle gestaan, maar het teen Desember van dieselfde jaar tot 8 621 verdubbel.
Terwyl die getalle effens afgeneem het, voer rolspelers aan dat die agterstand “onaanvaarbaar hoog” bly en jare sal neem om tot ‘n hanteerbare vlak te verminder.
Pasiënte op die waglys ervaar dikwels ernstige gevolge as gevolg van operasie vertragings. Baie toestande vererger met verloop van tyd, wat lei tot verhoogde pyn, gestremdheid en selfs lewensgevaarlike komplikasies.
Sommige pasiënte word glo gedwing om hul werk te los - terwyl hulle op ‘n operasie wag, wat finansiële spanning by hul reeds uitdagende omstandighede voeg.
Vertraagde chirurgie skend die reg op gesondheidsorg en beroof pasiënte van die geleentheid vir volle herstel. Hierdie kwessie moet as ‘n prio-riteit hanteer word, en faktore wat bydra tot die agterstand - soos personeeltekorte, infrastruktuuruitdagings en ‘n gebrek aan pasiëntvervoer - moet dringend aangespreek word.
‘n Formele versoek is ingedien - vir die departement van gesondheid om chirurgie-agterstandstatistieke in sy kwartaallikse verslae in te sluit.
Gereelde opdaterings sal help om die provinsie se vordering met die aanspreek van die kwessie te volg en as ‘n vroeë waarskuwingstelsel te dien sou die agterstand weer begin toeneem.
Die hoop is dat die departement sy belofte na sal kom - om dokters en verpleegsters van ander provinsies te werf om te help om die agterstand te verminder. Hierdie verbintenis is in die vorige finansiële jaar gemaak, maar moet nog ten volle geïmplementeer word.
Die Noord-Kaapse departement van gesondheid het op navrae oor die agterstand gereageer en beklemtoon dat die aanspreek van die chirurgiese agterstand ‘n prioriteit bly, veral by die Robert Mangaliso Sobukwe-hospitaal (RMSH) in Kimberley.
Die departement het die behoefte aan ‘n gekoördineerde poging oor verskeie gesondheidsorgvlakke, insluitend distriksgesondheidsdienste, streekhospitale en, waar moontlik, die privaat sektor beklemtoon.
Volgens die departement is verskeie innoverende intervensies geïmplementeer om chirurgiese uitsette te verbeter, soos om saam met die privaatsektor te werk om teaterkapasiteit te vergroot.
‘n Vennootskap met Sishen Iron Ore Company (SIOC) het gehelp om geringe oftalmologieprosedures te verbeter, terwyl die implementering van “chirurgiese blitse” deur kontrakterende privaatverpleegkundiges uitset by RMSH verhoog het.
Die departement het ook die uitdagings erken om voldoende teaterverpleegkundiges te werf en het opgemerk dat werwingspogings aan die gang is. RMSH bedryf tans agt teaters, maar nie almal is ten volle funksioneel nie weens personeeltekorte.
“Ons is daartoe verbind om beskikbare en befondsde poste regoor die provinsie te vul om gesondheidsorgdienste te verbeter, veral by RMSH, wat dien as die enigste tersiêre hospitaal in die Noord-Kaap,” het die departement in ‘n verklaring gesê.
Die departement het ook bevestig dat dit daarop gefokus is om distrikshospitale se operasieteaters in staat te stel om geringe operasies te hanteer. Dit, hoop die departement, sal die druk op RMSH verlig en help om die chirurgiese agterstand mettertyd te verminder. Die departement het egter opgemerk dat dit moeilik is om ‘n spesifieke teiken vir agterstandvermindering te stel weens die voortdurende invloei van nuwe sake.
Die departement het afgesluit deur die belangrikheid van verslagdoening en aanspreeklikheid in sy bedrywighede te beklemtoon en sy verbintenis tot deursigtigheid en verbeterde dienslewering te herbevestig.
Of dieselfde erns oor die agterstand by Dr Harry Surtie en ander hospitale oor dieselfde kam geskeer word, sal die tyd maar leer.
